Vanuit mijn werk als verpleegkundige in de wijk, kom ik af en toe bij een mevrouw van 88 jaar. Zij woont sinds een aantal maanden alleen. Haar man is onlangs overleden, ze was 65 jaar met hem getrouwd. Als ik ’s ochtends vroeg bij haar binnenkom, spreekt ze haar verdriet uit. Verdriet over het gemis van haar man en het wennen aan het alleen zijn. Ze vertelt uit eigen beweging dat ze haar man nog heeft gezien. Hij stond buiten in zijn pak voor het raam, hetzelfde pak dat hij droeg in de kist. Ze vervolgt dat ze hem ook nog in zijn ondergoed zag in de deuropening ‘het was net of hij van het toilet kwam lopen’. Haar ervaringen heeft ze met haar kinderen gedeeld. Over hun reacties liet ze zich niet uit.

Een volgende keer dat ik bij haar kwam, vroeg ik uit mijzelf of ze nog nieuwe ervaringen had gehad van ‘after death communication ook wel postmortale ervaringen genoemd’ met haar overleden man. Die dag vertelt ze – waarbij ze wat terughoudend overkwam en zei dat het echt heel vreemd was: ‘Ik lag wakker in bed en weet zeker dat ik mijn man naast mij hoorde ademen. Toen ik mij omdraaide lag hij er niet, maar het was echt heel echt, ik vond het wel vreemd en een beetje eng.’ Ze herhaalde nog een keer: ‘Ik heb het echt niet gedroomd’. Ik gaf aan dat ik haar geloofde en kon begrijpen dat deze ervaring indruk op haar maakte.

Bij een later zorgmoment vertelt mevrouw dat haar broer op bezoek is geweest. En dat ze ook aan hem haar ervaringen van de ‘after death communication’ heeft genoemd; van het zien van haar man voor het raam en in de deuropening. Ze vertelde dat haar broer geëmotioneerd raakte en ze hem vroeg wat er was. Haar broer geloofde haar meteen. Voor het eerst in zijn leven na het overlijden van hun moeder – inmiddels lang geleden – heeft hij zijn meegemaakte ervaring gedeeld met zijn zus. Hij vertelde dat hij na het overlijden van hun moeder haar in de kamer had zien staan. Hij kon het nog steeds goed omschrijven aan zijn zus en levendig voor zich zien. Nog nooit eerder had hij dit gedeeld. In die tijd werd hier al helemaal niet over gepraat. Al die tijd had hij het voor zichzelf gehouden. Samen deelde hij eindelijk met zijn zus dit intieme meegemaakte moment. Hoe mooi en bijzonder zal dat voor beide geweest zijn.

Met dit verhaal laat ik zien dat een bijzonder fenomeen als ‘after death communication’ – wat zich kan voordoen binnen het verruimde bewustzijn van iemand, waarbij er op welke manier dan ook contact is met de overledene – voor een diepe impact zorgt. Het is belangrijk om daar met de betrokken naasten openlijk over te kunnen praten. Zodat de naasten zich gehoord en gesteund voelen in deze ervaring, vanuit al hun kwetsbaarheid en het verdriet dat hiermee gepaard gaat. In plaats van dat ze zich opgesloten voelen met hun eigen gedachtes en gevoelens over de ervaring.

Benieuwd ben ik of je zelf ook vanuit je werk of privé ervaringen hebt meegemaakt, waarbij personen ‘after death communication’ hebben ervaren. In mijn beleving is het belangrijk om dit met elkaar te delen en deze bijzondere fenomenen een fundamentele plek te geven rondom het sterven.

Ik geef een 2 uur durend webinar (V&VN accreditatie) waarin ik je graag meeneem in het delen van kennis en de belangrijkheid van levenseinde ervaringen en ‘after death communication’ rondom het sterfbed. Maar ook dat het geven van mentale en emotionele zorg rondom het sterfbed net zo belangrijk zou dienen te zijn als het geven van goede fysieke zorg.