Tijdens de voortgang van een zwangerschap wordt er veel gesproken over een geboorteplan. Elke zwangere heeft een geboorteplan binnen handbereik, dat bij de verloskundige ligt of eventueel bij de gynaecoloog, zodat iedereen op de hoogte is.

Jij en ik weten hoeveel parallellen er zijn aan het begin en aan het einde van een leven, en hoezeer een stervensproces eigenlijk lijkt op een geboorteproces. Heb jij je wel eens afgevraagd waarom er niet standaard een stervensplan is?

Als een moeder kreunt en steunt tijdens een bevalling, betekent dit niet meteen dat het ondraaglijke pijnen zijn, maar natuurlijke pijnen die aangeven dat er een wee aankomt. Het lichaam kan dit aan. En ja, er zijn altijd uitzonderingen in zowel geboorte- als stervensprocessen, dat weet ik en dat wil ik ook niet bagatelliseren.

Net zo zou je van tevoren aandacht moeten besteden aan wat zich tijdens het stervensproces afspeelt. Je zou tegen iedereen rondom het sterfbed die een stervende omringen moeten kunnen zeggen: “Het kan zijn dat iemand pijnlijke grimassen lijkt te maken of met zijn handen in de lucht grijpt. Dit betekent niet meteen dat er iets heel erg fout gaat, of dat iemand heel erg ongemakkelijk is, of dat er ingegrepen moet worden met medicatie. Er vinden allerlei processen plaats van het loslaten van het lichaam.” Wat een verschil zou dat maken als we dit van tevoren meer kunnen bespreken?

Er zijn ook folders voor naasten als de stervensfase zich aandient en wat er ‘zichtbaar’ gaat worden aan veranderingen. Maar het is allemaal zo feitelijk en functioneel omschreven. Wat jij vaak mist en wat ik ook vaak mis, is ‘wat betekent’ het nu wat je ziet veranderen? Wat is wel en niet alarmerend?

Hoe zou het zijn als je hierover met de naasten kunt spreken?